سرمازدگی موضعی یا یخ زدگی اندامها 

یخ زدگی عضو و اندامهای بدن در اغلب موارد بدنبال کاهش درجه حرارت محیط به کمتر از صفر درجه سانتی گراد وبیشتردر ورزش کوهنوردی و ورزش هایی که در طبیعت انجام میشود نظیر اسکی و... بوجود می آید.این بیماری معمولاً در نواحی انتهایی بدن مثل انگشتان دست و پا , لاله گوش، بینی،پوست ،چشم،گونه و... که معمولاً پوشش مناسب نیز ندارند اتفاق می افتد . اما در صورت تماس با سرما ممکن است در هرقسمتی از بدن ایجاد شود . یخ زدگی بر اساس شدت سرد بودن هوا و سرعت بادورطوبت می تواند حتی در مدت زمان کوتاهی اتفاق بیافتد . افزایش سرعت باد , اثری مشابه به کم شدن دمای هوا دارد . افراد مسن،اطفال، افرادخسته، گرسنه،دچارکم آبی، مستعدترین افراد برای یخ زدگی می باشند

علائم و نشانه ها :
احساس سرما در ناحیه ی مربوطه (که سپس به احساس درد تبدیل می شود) .
کرخت شدن یا بی حس شدن ناحیه ی مربوطه
احساس مورمور یا سوزن سوزن شدن در عضو درگیر
موضع درگیر ( در افراد دارای پوست روشن) به رنگ قرمز روشن یا صورتی و (در افراد دارای پوست تیره ) رنگ خاکستری به خود می گیرد و در نهایت قسمت سرمازده رنگ خود را از دست داده و به رنگ سفید تغییر رنگ میدهد .
تاول و ایجاد تورم بعد از چند ساعت بوجود می آید.
از دست دادن کامل حس , حتی در نواحی که قبلاً دردناک بوده اند کم کم بروز میکند .
تبدیل پوست و اندام صدمه دیده به حالت چرمی شکل یا شبیه موم ( زرد یا سفید رنگ )
در نهایت عضو صدمه دیده سفت و سخت می شود و در لمس شبیه چوب یا گوشت یخ زده خواهد شد .بعد از دو هفته در صورت عدم برگشت و بهبودی بافت صدمه دیده موضع دچار گانگرن خشک وسیاهی عضو خواهد شد.
کمکهای اولیه یخ زدگی:
عضو سرمازده را ازتماس بیشتربا برف ویخ وسرما ،باد و رطوبت محافظت کنید.
از برخورد" مجدد" عضو صدمه دیده با سرما و باد جلوگیری کنید.
از انجام کارهای زیر باید به شدت پرهیز کنید :
1- مالیدن یا ماساژ دادن مستقیم عضو صدمه دیده
2- مالیدن برف بر روی عضو صدمه دیده
3- پاره کردن تاول ها
4- ازگرم کردن عضو آسیب دیده با حرارت خشک مثل بخاری , شوفاژ , شعله آتش , گرفتن روی موتور خودرو و ....پرهیز نمایید.زیرا باعث صدمه بیشتر به عضو یخ زده وصدمه دیده می شود . بی حس شدن عضو آسیب دیده سبب می شود که مصدوم درد ناشی از حرارت را متوجه نشود , بنابراین توصیه می شود در صورت وجود آب گرم با درجه حرارت 40 تا 41 درجه سانتی گراد , عضو آسیب دیده را دریک تشت محتوی آب گرم38-42 درجه سانتیگرادقرار دهید.واین عمل را روزی سه بار تکرار کنید.
5-ازحرکت دادن عضو آسیب دیده , به ویژه راه رفتن روی پای آسیب دیده پرهیزنمایید.
6- ازمالیدن پماد , کرم یا مواد مختلف دیگر بر روی پای آسیب دیده اجتناب کنید.
عوامل زیر باعث مستعدتر شدن فرد برای سرمازدگی و یخ زدگی خواهد شد :
مصرف دخانیات (سیگار )، مصرف نوشابه های الکلی و حاوی کافئین , تغذیه نامناسب , خستگی و نداشتن استراحت کافی , مصرف برخی داروها(خصوصا داروهای خواب آور) , کفش و لباس نامناسب , سن بالا و سابقه بیماری حاد یا مزمن نظیر دیابت نیز باعث مستعدتر شدن فرد برای ابتلا به سرمازدگی و یخ زدگی خواهد شد .

 گردآوری: دکتر حمید مساعدیان